Dijital yayıncıların, telif haklarını korumak için Dijital Telif Yasası’nı bekleyişi sürerken Google’a karşı harekete geçen son ülke Kanada oldu. Google, Çevrim İçi Haberler Yasası düzenlemesinin hayata geçirilmesi ile Kanada’ya her yıl 74 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
“Haber ve içerikler artık internet üzerinden okunuyor. 63 milyon kullanıcının olduğu bir ortamda emek hakkı korunmalıdır.” diyen Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Ali Murat Kırık, Türkiye acilen bir Dijital Telif Yasası çıkarmalı. Benim haberimi kullanıyorsan kusura bakma ama bedelini ödemek zorundasın.” dedi. TBMM Dijital Mecralar Komisyon Üyesi Şebnem Bursalı ise, “Avrupa normlarında, yayıncılarımızın haklarını koruyacak bir yasayı ortak uzlaşı ile çıkaracağız. Üzerimize düşeni yapmaya hazırız.” şeklinde konuştu.
GOOGLE, KANADA’YA HER YIL 74 MİLYON DOLAR ÖDEYECEK
Haziran ayının başında Kanada’da çıkan ‘Bill C-18″ sayılı Çevrim İçi Haberler Yasası’na göre; Google ve META, yayıncıların haberlerini kullanmasına karşılık belirlenen ücreti ödeyecekti ve bu yasa ilk meyvesini verdi.
Kültürel Miras Bakanı Pascale St-Onge, Google ile anlaşıldığını duyururken Kanada hükümeti, Google’dan her yıl 74 milyon dolar alacağı açıklandı.
“TÜRKİYE’DE DE ACİLEN DİJİTAL TELİF YASASI ÇIKMALI”
Son yıllarda Türkiye’de dijital yayıncılık boyut atlarken internetin ve sosyal medyanın hayatımızdaki yerinin artması ile Fikri Sanat Eserleri Kanunu telif haklarını korumak ise yetersiz kaldı.
Dijital yayıncılar için telif yasasının koruyucu bir şemsiye olamamasının sorununun yaşanmasıyla ilgili, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Ali Murat Kırık, “Türkiye’de bir an önce yasa çıkmalı. Kanada’da haziran ayında Çevrimiçi Haber Yasası çıkmıştı. Bu sayede Google’dan telif geliri almayı başardılar. Türkiye’de yayıncılar bir araya gelerek beklentilerini ortaya koymalı. Gerekirse uzmanlar eşliğinde çalıştaylar düzenlenmeli ve bu sorun gündemden çıkarılmalıdır.” ifadelerini kullandı.
“SAĞLANACAK GELİRLE İSTİHDAM ARTIŞLARI DA SAĞLANACAKTIR”
Kırık, sözlerini şöyle sürdürdü: Ortak bir uzlaşıya varılmalı. Talepler eşliğinde yasanın nasıl olması gerektiği belirtilmeli. Ödemenin nasıl olacağı, hangi şartlarda olacağı, kimlere kaç hit karşılığında ne kadar ödeneceği tartışmaya mahal vermeden yasada yer almalıdır. Bu yasa ile medyanın sürdürülebilirliğine katkı verilirken, sağlanacak gelirle istihdam artışları da sağlanacaktır. Bu da dolaylı olarak iletişim fakültesi öğrencilerine daha fazla iş olanakları oluşturacaktır. Bu açıdan baktığınızda da oldukça önemli bir yasa olduğunu düşünüyorum.
“DAHA FAZLA VAKİT KAYBEDEMEYİZ”
Basılı medyanın artık dijitale evrildiği bir dönemeçte olduğunu söyleyen Kırık 63 milyon insanın internet portallarını kullandığını ifade etti.
“Gerçek şu ki, artık haberler dijital ortamlarda okunuyor. Basılı bir eser nasıl korunuyor ise, dijital bir eser de aynı şekilde korunmalıdır.” diyen Kırık, “Emeğin korunması gerekiyor. Haber, nerede üretildiği ile ilgili değil, nasıl üretildiği ile ilgilidir. Ülkeler bir bir bu yasayı hayata geçirirken, biz daha fazla vakit kaybedemeyiz.” dedi.
“ÖDEMEK ZORUNDALAR”
Google’ın hatta META’nın iyi bir düzenleme ile bu ödemeleri yapmak zorunda olduğuna dikkat çeken Kırık, “Google, dünyada en çok para kazanan arama motoru. Milyarlarca doları, başka platformların içeriklerinden kazanıyor. Kusura bakmasınlar, bunun bedelini de ödemek zorundalar. Kanuni düzenlememize, ödememeleri halinde yaptırım olacağını da koymak zorundayız. Sosyal Medya ve Dezenformasyonla Mücadele Yasası’nı 2020 yılında nasıl çıkardıysak, bu yasayı da çıkarabiliriz.” açıklamasını yaptı.
ŞEBNEM BURSALI: ÜZERİMİZE DÜŞENİ YAPMAYA HAZIRIZ
AK Parti İzmir Milletvekili ve TBMM Dijital Mecralar Komisyon Üyesi Şebnem Bursalı da konuyla ilgili açıklama yaptı.
Dijital Telif Yasası çalışmalarının titizlikle sürdüğünü belirten Bursalı, Türkiye’nin ihtiyacı olan bu yasayı çıkarmasının elzem olduğunu söyledi. Bursalı, “Avrupa Birliği’nde uygulanan ne ise Türkiye’de de onu uygulatmalıyız. Bu konuda titiz çalışmalar yürütüyoruz. Ciddi bir sorun olan telif konusu için Dijital Telif Yasası’nı ortak bir uzlaşı ile çıkaracağız. Yayıncılarımızın mağduriyetini engelleyeceğiz.” dedi.
HÜSEYİN YAYMAN: SORUN CİDDİ VE BÜYÜKTÜR
Geçtiğimiz günlerde dijital dünyadaki telif sorunu ve çözümü ile ilgili TBMM Dijital Mecralar Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman da, ‘Dijital Telif konusunda çok açık bir çifte standart var. Bunu asla kabul etmiyoruz. Emek kutsaldır ve saygı duyulmalıdır. Aksi takdirde medeniyetimizin kazanımları tartışmaya açılacaktır. Sorun ciddidir ve büyüktür.’ demişti.
Yaymam sözlerini şöyle sürdürdü; Bu konuda maalesef bir düzenleme eksikliği var. Bizim telif hakları kanunumuz eskimiştir. üzerinden 70 yıl geçmiş olan bir kanundan bahsediyoruz. Bunun yeniden düzenlenmesi konusunda toplumsal bir ihtiyaç var. Bu konuda emek üreten, içerik üreten insanların ihtiyaçları var. Biz Dijital Mecralar Komisyonu olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
Haberi, bilgiyi veya eseri üreten kaynak ile bunu ücret ödemeden kullanan ve çoğaltan ulusaşırı dijital platformlar arasında yeni bir sözleşme yapılmalıdır. Bu sözleşmenin adı dijital telif yasasıdır.
Politik tavrımız nettir; Almanya’da, Fransa’da, İngiltere’de, Avusturya’da, Amerika’da ne varsa Türkiye’de de bu olmalıdır. Dijital ağlar Berlin, Londra, Paris, Washington’da hangi dijital telif normunu uyguluyorsa Ankara’da da o normları uygulamalıdır. Avrupa Birliği normlarının işlemesi gerektiğini düşünüyoruz.
DİJİTAL TELİF SORUNU HAKKINDA
Türkiye’de yaklaşık 70 yıl önce hayata geçirilen Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, günümüzde de telif hakları için geçerli kanun olarak kullanılıyor. İnternetin 2000’li yılların başından itibaren etkisini artırması ile bu kanunun birçok sorunu çözmekten çok uzak. Basılı yayın ve eserleri koruyan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, dijital yayınları ve içerikleri korumaya dair bir madde içermiyor. Bu da, haberi üreten ile haberi kullanarak para kazanan arasında sorunlar yaratıyor. Birçok insan haberlere arama motoru Google üzerinden ulaşıyor. Google, arama parametrelerine göre haberleri insanlara servis ediyor. Ayrıca Google Haberler uygulaması ile de içerik üreticilerinin içeriklerini kullanıyor. Bu haberler üzerinden milyar dolarlar kazanan Google, dijital içerikleri üretenelre herhangi bir ödeme yapmıyor. Dünyada birçok ülke bunun haksızlık olduğuu belirterek yasal düzenlemeler çıkardı. Google, yasal düzenlemeler sonrası bu ülkelerde haber üreticilerine ödemeler yapmaya başladı. Türkiye’de mevcut bir telif yasasının bulunmaması nedeniyle Google bir ödeme yapmıyor. Yayıncılar, Google’ın yasal düzenleme ile ödeme yapmaya zorlanmasını talep ediyor.
